Na czym polega praca samorządowca?
Wstęp. Nazywam się Piotr Marek. W latach 2019-2023 miałem
okazję zdobyć swoje doświadczenie samorządowe. 10 marca 2019 roku uzyskałem
mandat radnego Rady Dzielnicy Wrotków. Po roku kadencji wybrany zostałem na
Członka Zarządu Rady Dzielnicy Wrotków. Z tego powodu chcę podzielić się z Wami
moimi doświadczeniami na ten temat.
Czym jest Rada
Dzielnicy? Można natknąć się na
wiele definicji Rady Dzielnicy w materiałach źródłowych. Ja określam ją w taki
sposób: Rada Dzielnicy jest to jednostka wspomagająca
instytucje, służby mundurowe i organy samorządowe w podejmowaniu decyzji na
powierzonym jej obszarze. Skład Rady Dzielnicy wyłaniany jest w wyborach
ogłoszonych przez organ ją nadzorujący. Jej celem jest realizowanie zadań, na
terenie powierzonej mu dzielnicy, w oparciu o odpowiednie uchwały i przepisy. Rada
Dzielnicy ma także za zadanie wspierać mieszkańców pomocą w ich lokalnych
inicjatywach oraz problemach.
Prawne określenie jest następujące: Rada Dzielnicy stanowi organ jednostki
pomocniczej gminy. Działa na mocy uchwały Rady Gminy, w oparciu o artykuł 5
ustawy, z dnia 8 marca 1990 roku, o samorządzie gminy (Dziennik Ustaw z 2023
roku, pozycja 40). Zasady jej tworzenia, podziału, a także jej znoszenia,
określa zaś Statut Gminy.
Liczba mandatów Rady Dzielnicy jest zależna od
ilości mieszkańców znajdujących się na podległym jej terenie. W dzielnicach
poniżej 20 tysięcy mieszkańców liczba mandatów wynosi 15, zaś powyżej tej
ilości 21.
Władzę wykonawczą, siłą decyzyjną, tego organu jest
Zarząd Rady Dzielnicy. Składa się najmniej
z 3 osób: przewodniczącego, zastępcy i sekretarza. To jest niezbędne minimum. W
zależności od statutu rady, mogą być powołane dodatkowe osoby jako dodatkowi
członkowie jej zarządu. Zarząd w takim
wypadku liczy 3 lub 5 osób. Wiele ich statutów wymaga wyłonienia albo 2
dodatkowych Członków Zarządu, albo wcale. Zarząd podejmuje decyzje o tym, jaki
będzie przebieg posiedzenia Rady Dzielnicy, jakie punkty zostaną poddane pod
głosowanie, czy to, które problemy jesteśmy w stanie legalnie rozwiązać. Same
posiedzenia Rady Dzielnicy prowadzi z kolei Przewodniczący Rady. Ma 2
zastępców. Liczba tych osób zaś jest stała i wynosi 3. Tak stanowią przepisy,
których nie da się zmienić na poczekaniu.
Jakie jest wsparcie
ze strony Rady Dzielnicy dla Rady Miasta?
Określenie opracowane przeze mnie jest ogólne, ale oddające sens funkcjonowania
tego organu samorządowego. Określenie prawne zawiera jednak podstawy prawne jej
funkcjonowania, jednak nie oddaje w pełni sensu tego, czym się zajmuje. Z tego
powodu polecam używania obydwu tych definicji. Napisałem, że Rada Dzielnicy jest to jednostka
wspomagająca instytucje, służby mundurowe i organy samorządowe w podejmowaniu
decyzji na powierzonym mu obszarze. Jednym z takich organów jest oczywiście
Rada Miasta.
Radni miejscy nie są w stanie skrupulatnie ogarnąć
wszystkich problemów mieszkańców w swojej miejscowości. Mieszkańców jest często
bardzo duża ilość na niemałym obszarze. Dlatego konieczne jest istnieje
pomniejszej jednostki samorządowej, która obejmuje znacznie mniejszy teren, na
którym mieszka znacznie mniej ludzi, przez co jest w stanie lepiej zdiagnozować
wszystkie problemy na takim obszarze.
W liczącym prawie 400 tysięcy mieszkańców Lublinie
mamy 31 radnych, których wyłaniamy z 6 okręgów. Jeden z nich liczy 6 mandatów,
pozostałe zaś po 5. W moim okręgu wyborczym do Rady Miasta, nr 6, obejmującym
dzielnice: Wrotków, Dziesiąta, Abramowice, Zemborzyce, Głusk i Kośminek jest 5
radnych miejskich. Nie jest możliwe, aby każdy z nich zdołał dogłębnie
przeanalizować wszystkie problemy, jakie mamy na ich terenie. Dlatego każdy
Radny Miejski powinien obserwować prace Rad Dzielnic. Dobrze jest, jak wybierze
on tę, która reprezentuje dzielnicę, z której pochodzi. Dzięki temu rozpoznają
precyzyjnie znacznie więcej problemów, które potem można próbować wyeliminować.
Jak działa Rada
Dzielnicy? W ostatnim zdaniu
warto podkreślić słowa próbować wyeliminować. Dlaczego próbować, a nie
wyeliminować? Bo Rada Dzielnicy nie jest instytucją mającą władze absolutną. W
Radzie nie zasiada 15 lub 21 lordów z władzą dyktatorską, lecz 15 lub 21 ludzi
mających głos za, przeciw, wstrzymujący się lub posiadających prawo do odmówienia
udziału w głosowaniu. Dlatego każdy mieszkaniec, chcąc uzyskać wsparcie od Rady
Dzielnicy, nie powinien przysłowiowo „suszyć głowy” jednej osobie, bowiem ta
nie jest dyktatorem lokalnym, ale przekonać do siebie najmniej kilku jej przedstawicieli,
aby mogli zagłosować „za rozwiązaniem” jego problemu. Działania Rady Dzielnicy,
dotyczące nieruchomości, mogą obejmować jedynie te znajdujące się w posiadaniu
miasta. Nie może więc wpływać na to, co należy do wojska, instytucji
państwowych, terenów prywatnych czy wreszcie terenów spółdzielni
mieszkaniowych. Wiele osób, w tym przypadku, popełnia błąd, oczekując od
Radnego Dzielnicowego rozwiązania problemu leżącego w kompetencji lokalnej
spółdzielni mieszkaniowej, bowiem wykracza to poza jego kompetencje. Działamy w
oparciu o przepisy, a nie „własne widzimisię”.
Rada Dzielnicy nadzoruje oraz wspomaga pracę Dzielnicowego.
Do jej zadań należy choćby współpraca z funkcjonariuszem, którego praca jest co
roku oceniana przez Radę Dzielnicy. Zostaje wystawiana tzw. „Opinia o pracy
Dzielnicowego”, w której przedstawione jest wspólne stanowisko członków rady na
temat jakości działań tego funkcjonariusza.
Jak wspomniałem na początku rady liczą, w zależności
od ilości mieszkańców dzielnicy, 15 lub 21 członków. Dla prawomocności każdego
głosowania na posiedzeniu wymagane jest kworum. Osiąga się ono, gdy jest
obecnych najmniej połowa członków rady, a za przegłosowany postulat uznaje się
taki, który dostanie najmniej połowę głosów „za” od osób obecnych i
uprawnionych do głosowania. W przypadku Rady Dzielnicy Wrotków kworum
uzyskiwaliśmy przy 8 osobach obecnych, zaś przy minimalnej frekwencji na
posiedzeniu wystarczyło 5 głosów „za”, aby projekt został przegłosowany, lub 5
głosów „przeciw”, aby został odrzucony.
Jakie inne działania podejmują przedstawiciele Rady Dzielnicy? Praca w samorządzie to nie tylko posiedzenia i głosowania. To także angażowanie się w sprawy lokalne oraz szukanie projektów, które moglibyśmy jakoś wesprzeć. Rada Dzielnicy ma co roku przydzielane fundusze z budżetu miejskiego w ramach tzw. „Rezerwy Celowej”. Jest to suma większa niż 100 tysięcy PLN, ale nie większa niż 200 tysięcy PLN. Można ją wydać na budowę i remont ławek lub śmietników znajdujących się w pasie zieleni należącej do miasta. Inwestować można w remonty i budowy dróg, ulic i chodników. Wspierać można także przedsięwzięcia kulturalne i społeczne. Rada Dzielnicy, w świetle przepisów, nie może bezpośrednio ingerować w obiekty kultu religijnego czy partie polityczne. Może jednak wesprzeć festyny i wydarzenia kulturalne znajdujące się pod ich patronatem. Przedstawiciele rady angażują się także w akcje społeczne, jak sprzątanie swojej dzielnicy czy sadzenie na jej terenie drzew. Takie działania przyczyniają się do lepszej integracji samorządowców z mieszkańcami.
Zakończenie. Jestem zadowolony z tego co zrobiłem. Za rządów rady mojej kadencji, przy moim wkładzie własnym dokonaliśmy remontu ulicy Samsonowicza, która była zniszczona już jakieś 30 lat. Poprzednie kadencje nie zrobiły w tej sprawie prawie nic. Dzięki determinacji naszej powstał duży trakt łączący ulice Samsonowicza z Diamentową. Radny Miejski z naszej dzielnicy z głębokim żalem pożegnał się z naszym składem dziękując nam za wykonaną przez nas pracę. Mam nadzieję, że zainspiruję tym was.
Treść wykładu to plan wystąpienia z 01 czerwca 2023 roku w Lublinie.
Pozdrawiam przedstawicieli PAK Astrea Lublinensis!
Piotr Marek
